Ulus

~ Moğ ulus kağan ailesinin her bir üyesine tahsis edilen ülke, devlet, pay = ETü ülüş a.a. ☼ ● Uy < ETü *ülü- pay etmek? +Iş → üleş-

Tarihte En Eski Kaynak

ulus "aşiret, kavim" [ SN (1350) : Beğ olmuş idi bir ulusa ol ]
ulus "konar göçer Türkmen aşireti" [ Kam (1800) : el heltāt: Yurttan yurda konup göçer olan taife-i insaniye denir ki göçer evli ta'bir olunur; Türkmanlar ulus ta'bir ederler. ]
ulus "millet (Fr nation karşılığı)" [ c (1933) : Moğol nedir? Bir ulus! Ne ulusu? Ne ulusu olacak, Türk ulusu! ]
ulusal "millî" [ c (1934) : Dil bayramımızdan ötürü Türk dili araştırma kurumu genel özeğinden, ulusal kurumlardan, türlü orunlardan birçok kutun bitikler aldım. (Atatürk) ]
ulusalcı "milliyetçi" [ m (1973) : Batı Avrupa'nın 1970'lerdeki çelişkisi, ulusalcılık hareketlerinden pek ayrılamaz ]

Önemli Not: Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.

Kelime Kökeni

Moğolca ulus "kağan ailesinin her bir üyesine tahsis edilen ülke, devlet, pay" sözcüğünden alıntıdır. Moğolca sözcük Eski Türkçe aynı anlama gelen ülüş sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *ülü- "pay etmek?" fiilinden +Iş sonekiyle türetilmiştir. Daha fazla bilgi için üleş- maddesine bakınız.

Ek Bilgi

Sözcüğün nihai kökeni muhtemelen Türkçe olmakla birlikte, Türkiye Türkçesine Moğol istilaları döneminde Moğolcadan alınmıştır. Modern döneme dek anlamı "göçebe Yörük ve Türkmenlerde büyük aşiret, aşiretler birliği" idi. Yeni Türkçe sözcük Atatürk"ün direktifleriyle 28 Eylül 1934"ten itibaren her gün gazetelerde yoğun olarak kullanılmıştır. || 1973"ten itibaren Bület Ecevit"e yakın kalemler (özellikle Ali Gevgilili) tarafından "milliyetçi" anlamında kullanılan ulusalcı söcüğü, 1995"ten sonra Mümtaz Soysal ve Doğu Perinçek"in öncülük ettiği bir siyasi akımın adı oldu.

Benzer Kelimeler

Etiketler: Alıntı, Moğolca , Eşkökenlilik, Eski Türkçe, Aynı anlamda, İlk kullanım, Türeme kategori veya etiketlerine bağlıdır. Ulus ne demek?