Diri
< ETü tir- canlı olmak, yaşamak +Ig ☼ ● Uy << ETü tirig
Tarihte En Eski Kaynak
tirig "canlı, diri" [ Orhun Yazıtları (735) ]
tirilmek "hayatta kalmak, canlanmak" [ Irk Bitig (900 yılından önce) : yaglıg kamıç bulupan yalgayu tirilmiş [yağlı kaşık bulup yalayarak hayatta kalmış] ]
tirlik "hayat, canlılık, yaşayış" [ Ebu Hayyan, Kitabü-l İdrak (1312) ]
dirlik "geçim, maişet" [ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : Anuñ elinden ne ölümüz ne dirimüz kurtulurımış. ]
dirim "hayat" [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]
Önemli Not: Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe tir- "canlı olmak, yaşamak" fiilinden +Ig sonekiyle türetilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe tirig sözcüğünden evrilmiştir.
Ek Bilgi
ETü tir- eşdeğeri olan TTü dir- fiili hiçbir tarihte kaydedilmemiş olduğu halde çok sayıda türevi mevcuttur. || TTü dirlik sözcüğü, Arapça ˁiyş, maˁişet grubuna paralel olarak "yaşamak > geçinmek, rızk ve düzen sahibi olmak, düzenli geliri olmak" anlamını kazanmıştır. || TTü dirim birçok kaynakta Anadolu ağızlarına özgü dérim ("dernek, meclis") sözcüğüyle karıştırılır.Benzer Kelimeler
Etiketler: Türeme, Eski Türkçe, İlk kullanım, Ses evrimi kategori veya etiketlerine bağlıdır. Diri ne demek?
