Dalga
< TTü *dal-1 sallamak, çalkamak, çırpmak << ETü tal- a.a.
Tarihte En Eski Kaynak
ṭalaz/dalaz "denizde çalkantı" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1500 yılından önce) : geldi ol gemilere bir katı yel ve geldi anlara talaz/dalaz her haraftan ]
ṭalġa/dalġa طلغا "iğtişaş, çalkantı" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1500 yılından önce) : fetret ola dalğalıkdur ruzigâr/ademi endişe kılur hûr u zâr ]
dalḳa دلقه [ TDK, Tarama Sözlüğü (1500 yılından önce) : bir dalka götürüp bir kenara atar. ]
ṭalġa "çalkantı" [ Kitabü-l İdrak Haşiyesi (1500 yılından önce) ]
ṭalġak/ṭalġum "sarsıntı, fırtına, denizde çalkantı" [ Pavet de Courteille, Dictionnaire Turc Oriental (1500 yılından önce) : talğak ve tufan ve yağın ve çapkun bolur ]
Önemli Not: Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.
Kelime Kökeni
Türkiye Türkçesinde yazılı örneği bulunmayan *dal-1 "sallamak, çalkamak, çırpmak" fiilinden türetilmiştir. Türkçe fiil Eski Türkçe aynı anlama gelen tal- fiilinden evrilmiştir.
Ek Bilgi
Tal-/dal- fiili yalın halde kaydedilmemiştir. Ancak Eski Türkçe talğan iğ (sara hastalığı), talpın- (çırpınmak), talğur- (midesi altüst olmak), talkıt- (sallamak, çarpıtmak), talkıl- (kakılmak, savulmak) ve Türkiye Türkçesinde dalabı- (çırpınmak, oynayıp sıçramak), dalbın- (çırpınmak) mevcuttur. TDK, Tarama Sözlüğü 16. yy"da dallamak ve sallamak (bir nesnenin ağırlığını anlamak için eliyle tartmak) deyimini kaydeder. || Moğolca dolgiya (aynı anlamda) < dolgi- (dalgalanmak, sıçramak, çırpınmak) muhtemelen Türkçeden alıntıdır.Benzer Kelimeler
Etiketler: Türeme, Türkiye Türkçesi, Ses evrimi, Eski Türkçe, Aynı anlamda kategori veya etiketlerine bağlıdır. Dalga ne demek?
